De Transkei

De Transkei

De prachtige baaien, met zijn prachtige heuvelachtige landschappen en pitoreske rondavels en longdavels. Het vee wat overal los rondloopt, want een ieder weet wat van wie is.
Maar achter deze deuren speelt zich een grote tragedie af, wat allemaal is begonnen vanwege werkloosheid. De werkloosheid heeft grote littekens achter gelaten op de bevolking. Aids is er een van. Een andere is armoede en daaropvolgend honger.
Met andere ogen zie ik nu de Transkei, een andere lens is er, die dit vastlegt ,op mijn netvlies. Maar hoop is er ook, hoop op mogelijkheden van werk.

Alles is snel gegaan de laatste tijd. Ik heb jullie al verteld dat ik deze keer hier ben met een cameraman, Jason, die mijn dagboek als sociaal werker wil verfilmen en hiervan een documentaire wil maken. De producente, Magnetta, heeft contacten in de televisie wereld. Zij arriveert twee dagen later. Door mijn ogen laat ik ze de Transkei zien..
Het eerste waar wij ons op hebben gericht is het kindertehuis, waar druk aan gebouwd wordt, door de plaatselijke bevolking. Wij zorgen daarmede al voor werkgelegenheid. Willen en Doen heeft daar al veel aan mee geholpen, dus hiervoor al vast dank voor de donaties. Toch moet er nog heel veel gebeuren, want we komen nog veel tekort.
Met de documentaire, de pilot kunnen we op een professionele manier jullie laten zien wat er hier speelt, wat er nodig is en wat wij al hebben kunnen doen.
Om gefilmd te worden is voor mij iets nieuws en het voelde dan ook als een vuurdoop. Go en cut zijn woorden die ik na twee dagen kan dromen. Dan 's avonds te zien wat hij had gefilmd verraste mij. Jason is wat dat aangaat echt proffesioneel, wat je ook wel moet zijn als je van mij wat wil maken, een rimpelige vent van 50, ook niet de jongste meer.

De eerste dag neemt Deon ons mee naar de projecten die wij ondersteunen. Met de 4 week drive begeven we ons naar een kliniek, waar vier weeskinderen zijn ondergebracht en waar momenteel een aidspatient wordt verzorgd. De weg er heen gaat over paden en door beken, waar de bevolking hun drinkwater uit vandaan haalt. De kliniek zijn twee rondavels. We intervieuwen de patiënt. Het gaat slecht met hem. Deon vertelt later dat wij ze vooral voorzien van voedsel. Drie maanden terug was een dak van één van de rondavels ingestort door de storm. Onze donaties hebben er voor gezorgd dat deze weer snel was gerepareerd, want dat was een prioriteit. Er wonen momenteel acht kinderen en twee volwassenen, waarvan één de patiënt en de andere de vrouw die voor iedereen zorgt. Deon vertelt in het intervieuw dat 'Ons Plek' vooral zorg draagt voor de dagelijkse behoeften, want meer geld heeft hij niet. Daarna bezoeken we het kindertehuis in aanbouw. Ik zie dat er sinds mijn laatste bezoek veel is veranderd. Drie rondavels zijn bijna klaar, dus woonruimte zal snel beschikbaar zijn. Ook zullen er patiënten worden ondergebracht, volwassenen dus, omdat de nood hoog is.

Later op de dag maken wij kennis met Dirk, een geboren en getogen blankeTranskeiënaar, wiens voorvaderen zich hier rond 1800 vestigden. Dirk is 74. In het gesprek vertelt hij ons over hoe het vroeger was. Elke boer had koeien. Dat is waar de kraal voor was. Door de werkloosheid hebben velen hun vee moeten verkopen. Hij vertelt dat 30% van de bevolking hiv positief is. Andere bronnen geven een veel hoger cijver, maar voor de televisie kan dit niet gezegd worden. Doch, de bevolking wil dit niet weten, want zij verzwijgen dat, durven er niet over te praten. Dirk vertelt dat de werkloosheid honger heeft veroorzaakt. Vele mijnen zijn in de negentiger jaren gesloten. Hij vertelt dat wanneer er eten is eerst de vader eet, dan de moeder en dan de kinderen. Wanneer ik hem vraag of hiv en mijnwerk verband hebben met elkaar antwoord hij dat dit mogelijk is. Hij kijkt mij aan met een blik wat wil zeggen dat hij weet dat ik meer weet. Prostitutie en ver weg van huis voor lange tijd, je vrouw eens per jaar zien, voor een paar weken. Soms onderhielden de mannen twee gezinnen, één in de Transkei en één bij de mijnen.

De zelfde avond komen wij in contact met Dylan, een jonge student, ik schat hem begin twintig. Dylan heeft enkele jaren onderzoek gedaan naar hoe de wezen en kinderen overleven. De kinderen leerden hem de Xhosa taal en namen hem mee op hun tochten naar eten. Wilde spinazie, vliegende mieren, hagedissen, sprinkhanen, mollen, kleine bokken behoren tot hun voedsel. De oudere kinderen hebben dit geleerd van de ouderen en leren het de jonge kinderen. Wanneer de kinderen 's avonds thuiskomen vertellen ze niet dat ze hebben gegeten, omdat ze anders geen eten van hun moeder of verzorger krijgen. Dylan neemt ons mee naar een project, waar hij aan mee werkt op een lagere school. Het is één van de betere scholen, want de school wordt gesponserd door de overheid, wat niet overal gebeurd. Op de lagere school zijn een toneelspeler, een danser en twee acteurs aktief bezig met de kinderen. Ze leren acteren, dansen, zingen, maken poppen en huizen van karton. Met de huizen creëren ze hun eigen dorp. In de toneelstukjes die ze leren brengen ze hun dagelijkse leven naar voren, hun eigen verhaal. De poppen gaan gebruikt worden voor een schimmenspel, maar dat is een verrassing voor de kinderen bij de uitvoering, die zondagavond plaats zal vinden. Nu word ze het poppenkast spel geleerd. De kinderen worden in groepen verdeeld en zij mogen kiezen uit verschillende onderwerpen, krieses, desaster, leiders of held. De onderwerpen die zij kiezen zijn hiv, tuberculose, cholera, verkrachting, overstroming, begravenis en honger. Tja, een ander Jan Klaasen en Katrijn verhaal als wij hebben gehad.
De kinderen maken ook een boekje, waar zij hun verhaal in schrijven.
Er wordt tussendoor en bij de creatieve aktiviteiten ook veel gezongen. Prachtige gezangen. Vier jongens wordt geleerd hoe om te gaan met een camera en zij leggen alles vast. Jason, onze cameraman leert ze hoe met de camera om te gaan, zijn camera. Het is prachtig om te zien hoe de kinderen zich amuseren.

Een dag later bezoeken wij een mosselproject, waar de plaatselijke bevolking wordt geleerd hoe mossels te kweken. De projectleidster, Gunu, een Spaanse, laat ons zien waarom het nodig is. Ze vertelt dat de mosselcultuur in de negentiger jaren ten onder is gegaan vanwege de honger. In 2002 heeft zij, samen met de universiteit van Kaapstad, een project gestart om het weer op te bouwen. Ze zegt dat mosselen vooral proteïne bevatten en daar heeft de bevolking een groot tekort aan. Ze wijst naar kinderen die mosselen rouw zitten te eten op de rotsen. Enkelen van hen hebben rode punten in hun haar. "Dat laat zien dat zij proteïne tekort hebben", zegt ze. Later, wanneer we bij de auto staan wijst ze naar twee tieners. Een jongen steekt met een stokje in de aarde en geeft een meisje wat aarde waar ze dan op zuigt. Ze denkt dat zij dit doen vanwege aan tekort mineralen. Het mosselproject zou goed kunnen zijn voor de werkgelegenheid, wanneer men er in investeerd. Nu stilt het alleen nog maar de honger.

Op de school vraagt een jongen mij wat ik hier doe, of ik op vakantie ben. Ik vertel hem dat ik hier vrijwillig werk bij verschillende projecten. Hij vraagt wat voor projecten. Ik ontwijk hiv, omdat dat verzwegen wordt hier en zeg gezondheid. Hij vraagt mij of ik watvan hiv/ aids weet. "Meer dan genoeg", antwoord ik. "Mag ik je daar vragen over stellen, moeilijke vragen", vraagt hij. "natuurlijk, dat is geen probleem", antwoord ik. "Ben je zelf positief"? Even hap ik naar adem, want zo direkt, van een jongen die 17 is, had ik nooit verwacht. Overdonderd, dat ben ik. Ik vertel hem mijn verhaal, in het kort. Hij vraagt mij of hij morgen een gesprek met mij kan hebben, met zijn vrienden er bij. Ik stem gelijk toe. De jongens die er bij staan lachen mij toe. Even later spreek ik de docenten en vertel mijn verhaal. Eén van de docentes is zeer geïnteresseerd. De hoofdonderwijzer slaat dicht en de andere docente ook. Later komen ze er op terug en zouden graag willen dat ik er op de school over zou gaan vertellen. Onderzoek heeft uitgewezen dat 30% op lagere scholen seropositief is, of meer?
Uit het gesprek met de jongens en meisjes bemerk ik dat zij het verschil tussen hiv en aids niet kennen. Er zijn heel veel vragen, vooral over condooms. De documentaire zal jullie het verhaal laten zien. Zij stellen de vragen en ik antwoord.

De afgelopen dagen hebben we vele intervieuws gedaan. Mijn gedachtes blijven vooral steken bij hoeveel angst er hier is en hoe onwetend de mensen zijn. Dagelijks wordt ik hier benaderd door kinderen, jongeren en volwassenen die vragen om eten. Sommigen vragen om geld voor kerosine, wat de brandstof is die ze gebruiken om te koken. De documentaire waar wij aan werken zal het mooie van de Transkei laten zien, maar ook de werkelijkheid, maar niet in beeld. Wij brengen dat naar voren in gesprekken en in verslag.
Deon helpt vooral de mensen die het nodig hebben. Dirk vertelt dat het grote probleem de werkeloosheid is. Kleine projecten laten zien dat er mogelijkheden zijn voor ontwikkeling, maar daarvoor is veel inzet nodig. Transkei kan dat niet alleen, dat is duidelijk.

Op de school zie ik een groep jongens van rond de tien zitten praten in het gras. Ik stap op ze af en ga bij ze zitten. Ze spreken bijna geen engels. Met handen en voeten werk praat ik over sport, rugby en voetbal, want dat kennen ze. Ik vraag ze of ze weten wat opdrukken is. Wanneer ik het voor doe doen ze allemaal mee. Het wordt echt lachen met ze, wat ook op de film staat. Ze noemen mij nu mister push up en het ijs is gebroken

We zijn hier afgelopen dinsdag aangekomen, net voor zonsondergang, samen met Kees Dingler, de patron van het Jikeleza dans project, die al jarenlang hier actief is en graag de projecten van Ons Plek wilde zien. Hij had mij aangeboden voor de vliegtickets te zorgen en toen hij hoorde dat Jason en Magnetta dit wilde filmen nam hij dat ook voor zijn rekening. Onze dank daarvoor en voor het delen van ervaring.

Ik ben bereikbaar via de website, www.willenendoen.org
Hier kunt u ook zien waar wij voor staan en wat wij willen bereiken. Ook staat daarop duidelijk vermeld waar de donaties voor gebruikt worden.
Wij zoeken donateurs, om de maandelijke kosten van de projecten die wij steunen te kunnen dekken, zoals de Transkei en Bloemfontein.
Ons bankrekeningnummer in Nederland is : Rabobank 137977387

Ik ben eventueel mobiel bereikbaar op 0027721043800

Tijdelijk postadres;
Groot Wilhelmus Andreas
Antrim road
Westward Ho 11c
Green Point, Cape Town
8005
Zuid Afrika..