oud . . . en nieuw . . .

Oud. . . en nieuw. . .

De oude man lacht en kijkt naar zijn vrouw die bezig is maais te malen, met een steen. Hij vertelt hoe hij jaren geleden haar ten huwelijk heeft gevraagd. Lobola is wat de man geeft. Dat zijn de koeien. “Een vrouw was koeien waard en mijn vrouw was veel koeien waard”, zegt de oude man en hij lacht naar zijn vrouw, zegt iets in Khosa en zijn vrouw lacht terug. “De vrouw neemt haar bruidschat mee. Deze is zo groot als de waarde van de hoeveelheid koeien. De bruidschat is de hele huisraad, van bestek tot bed. De vrouw moet ook cadeaus geven aan de familie van de man, wat voor de oom een nieuw jasje is of voor de tante nieuwe schoenen.
Lobola in de tegenwoordige tijd is anders, daar er niet zoveel koeien meer zijn. Nu is het geld. De bruigom komt met een pak geld naar het huis van zijn bruid. De buitendeur is op slot. Er staat een oom voor de deur. Hij geeft de oom 100rand en deze opent de deur. Binnen zitten vader, broers en ooms in een kring. Ze geven hem totaal geen aandacht. De jongen heeft een stapel geld verborgen onder zijn shirt. Hij legt een klein bedrag op tafel, maar krijgt geen respons. Hij legt er wat meer bij, nog geen respons. Het bedrag kan tot 30.000 rand gaan, wat gelijk staat aan 5 koeien. Dit is de tegenwoordige tijd. “Vroeger was het dat een Lobola 10 koeien was, maar er zijn niet zoveel koeien meer”, zegt de oude man. Zijn kleinkind komt aan dribbelen en klimt bij hem op schoot. Zijn dochter is niet getrouwd. De vader van de kleine wil graag trouwen. Hij werkt nu in de mijnen, om het geld bij elkaar te krijgen, zoals al jaren de gewoonte is.

“Wanneer een meisje zwanger wordt en de jongen wil niet trouwen dan kost hem dat 5 koeien. Dit is nog steeds zo”, zegt de oude man.

Een andere cultuur, een cultuur in verandering, een nieuwe generatie, een generatie met mobiele telefoon. De oude man kijkt mij aan en vraagt mij of ik zijn mobieltje mee wil nemen om op te laden. “Je moet met de tijd mee gaan”, zegt de oude man, waarbij hij lacht en de kleine meid op de grond zet. Een varken laat zijn snuit om de hoek van de deur zien. “Onze natuurlijke stofzuiger”, grapt de oude man en reikt mij zijn mobieltje aan, een nokia. “Eten zij ook toiletpapier dan”, vraag ik hem direct. De oude man lacht hard. “Nee jongen, dat gebruiken wij niet, wij gebruiken gras en stenen”.

Oud en nieuw, ik rijd in mijn bakkie over de gravel weg. Gedachten gaan terug naar de ouden man en zijn vrouw, zijn dochter en kleinkinderen en de aanstaande echtgenoot, die 11 maanden per jaar in de mijnen werkt. Een dure grap zo een huwelijk, denk ik bij mijzelf, vooral voor de mensen hier. Ik heb overigens nog nooit een rondavel gezien met 3000€ inboedel. Het blijkt voor de arme mensen anders te zijn, blijkt later. De ouders van de bruid steken het geld in eigen zak, geven een klein gedeelte aan de dochter, misschien 200€ en dan is de dochter verkocht. Wanneer de man van de dochter overlijd en de dochter wil een andere man trouwen, dan betaald deze man de familie van de eerste man lobola. Bij sommige clans, is het dat de dochter dan met de broer van haar overleden echtgenoot trouwt. Lobola is dan al betaald. Tja, rollen zijn hier anders verdeeld, wat lijkt op en soort van verborgen slavernij, in een ander jasje.

Even later stop ik voor een vrouw die graag een lift naar het dorp wilt. Ik ken haar. Ze heeft drie kinderen. Ik vraag haar of ze getrouwd is. “Nee, nooit zal ik trouwen, want mannen zijn slecht, ze gebruiken je alleen maar”, zegt ze. Ik zet haar af bij één van de backpackers, waar ze werkt. Ze is de enige van de familie die werkt. Ze onderhoudt daarmee haar hele familie.
Het weer is wisselend, soms mooie dagen en dan wordt er hard gewerkt. Afgelopen week kregen wij weer hulp uit de gemeenschap. Zeven vrouwen hielpen bij het maaien van het gras. Vijf mannen waren hard aan het werk in de moestuin. Jonge jongens en kinderen verleende hand en spandiensten. Met mijn bakkie reed ik op en neer voor water en ander materiaal, haalde brood, pindakaas en frisdrank en kocht flessen bier voor de oude mannen, zodat ze na de zware arbeid met een biertje samen konden nakaarten. Afgelopen week geen lekke banden en ook geen motorpech. Hopelijk blijft dat zo :)

Het jaar 2011, een jaar met acties, om de mensen hier te helpen ontwikkelen. Het jaar van Cirqiue Classique, waar zoveel vrijwilligers samen met de artiesten een geweldige show hebben neergezet. De hartjesdagen, de gaypride, Koninginnendag en de kroegen op de Zeedijk. De mensen die hun verjaardagen vierden, of hun huwelijks jubileum en dan vroegen om enveloppen als cadeautjes, zodat ze daarmee Willen en Doen konden steunen. Want wij hebben alles al, was hun motief en daar hebben ze weinig, of niets.

Bij deze dank ik een ieder voor hun bijdrage, hun hulp bij de acties, het concert, want zij hebben er allen aan meegewerkt en hebben er toe bijgedragen vele mensen te helpen die het minder hebben. Willen en Doen gaat door, want er is nog veel te Doen en wij Willen dat Doen.
Iedereen de beste wensen :) :) :)

www.willenendoen.org en www.cirqueclassique.nl
Even wat overmaken? Rabobank 137977387
Mijn mobiele nummer hier is 0027794242591