Onrust en water

Het is een dwaze wereld waar wij in leven. De wereld is onrustig. Overal zijn mensen op de vlucht. In Coffee Shag backpackers raak ik in gesprek met een onderwijzer over de situatie van het onderwijs in Zuid Afrika. Hij vertelt mij dat onderwijs geven aan klassen van 60 kinderen moeilijk is. Klassen zijn te groot, zegt hij mij. Hij vertelt mij over wat er zoal in Zuid Afrika gaande is. In Zuid Afrika worden blanke boeren van hun boerderij afgezet. Duizenden hebben hun boerderij moeten verlaten. De meeste boerderijen liggen er verlaten bij. De sociale media laat weten dat 160 boeren zijn gemolesteerd waarvan er ook een stel zijn vermoord. Internet laat weten dat er 119 boeren zijn vermoord dit jaar en 3000 van de andere bevolkings groepen. Hij laat mij een filmpje zien waarin zwarte mensen protesteren tegen de blanken. Ze willen ze weg hebben en schreeuwen schandaleuze kreten uit. Ik word er triest van. Het broeit in Zuid Afrika.
Ook vertelt hij over Poloni, een soort van boterhamworst wat hier overal wordt gegeten. Het is in alle winkels uit de schappen gehaald. Poloni is gemaakt van kipafval wat vermalen is tot pulp, waaraan een roodkleurige kleurstof is toegevoegd. Het is geïmporteerd uit Brazilië. Poloni zat vol met listerioses. Er zijn 120 mensen aan overleden. Andere vleeswaren zijn ook uit de schappen gehaald voor dezelfde reden. Vier miljoen ton vlees is gedumpt in kuilen. Men is bang dat de arme bevolking het gaat opgraven en het gaat opeten. Er is dan mogelijkheid dat de ziekte zich verspreid. De man vertelt mij dat er in Australië drie mensen zijn overleden aan het eten van meloenen. Er zat listerioses in.
In Kaapstad zijn er in verschillende supermarkten gevechten uitgebroken omdat sommige mensen karren met flessen water wilden kopen. Anderen pikten dat niet.

Bij ons is het water alweer een dag of vier afgesloten. Elektriciteit was vanwege het onweer ook uitgevallen, dus ik lag vroeg in bed. Nu is dat niet zo een ramp, maar wanneer het vochtig en warm is buiten komen alle muskieten tot leven en daarbij veel insecten. Ze vinden mijn bloed lekker. Vraag mijzelf weer zij ook hiv krijgen nu. Ik zit bij kaarslicht achter mijn pc en werk aan mijn boek, wat klaar moet zijn in juni, want dan vieren wij het 10 jarig jubileum van stichting Willen en Doen.

De volgende morgen drink ik met Sandra een kop koffie. We praten over de elektriciteit. “Ik zal even kijken of ik ze via de mail kan bereiken.” Ze vindt de contactgegevens van Eskom, het bedrijf wat de elektriciteit beheert en stuurt ze een mail. Ondertussen telefoneer ik met waterwerk en krijg een man aan de telefoon. Ik vertel hem dat er geen water is en dat veel kinderen schurft hebben in onze gemeenschap. Hij zegt mij dat hij zijn best zal doen en hangt op. “Hier heb je het telefoonnummer Sandra. Dan kan jij hem morgen bellen als er nog geen water is.”

De volgende morgen is er een dorpsvergadering. Het eerste onderwerp is dorpsraad. De Hoofdman zegt dat er een comité moet worden gevormd, want hij kan het niet meer alleen. Alan, een blanke Zuid Afrikaan die hier woont sinds kort met Sandra wordt gevraagd. Ook willen ze een jongere in de raad. Er wordt een vrouw aangenomen als secretaresse.
Het volgende onderwerp is de kindercrèche. Er staat een vrouw op die vraagt waarom de kookvrouw en de tuinvrouw zijn ontslagen. De vraag is aan mij gericht. Ik sta op en krijg van de Hoofdman te horen dat ik mijn hoed af moet doen. “De tuinvrouw is ontslagen omdat Sociaal Development maar één persoon sponsort die in de tuin werkt. De kookvrouw is ontslagen omdat Nontsha of Ziyanda het werk ook kunnen doen want er zijn 14 kinderen op de crèche.” Gelijk staat er weer een vrouw op. Ik ben verrast. Bij alle vergaderingen die ik hier heb bijgewoond, zaten de vrouwen stil op een afstand en durfden ze nooit hun mond open te doen. “Krijgt Nontsha het loon van de kookvrouw nu?” De vrouw gaat weer zitten. “Nee, dat krijgt zij niet. Als er genoeg kinderen op school zitten is er weer werk voor haar” antwoord ik. Het volgende onderwerp is naschoolse activiteiten. Ondertussen is de counselor Jeff gearriveerd. Ik ken hem ondertussen al enige jaren. Ik leg de gemeenschap uit dat het onderwijs op de basisscholen slecht is. Uitgebreid herhaal ik de feiten enkele malen achter elkaar, zodat het kwartje ook valt bij Jeff. “Het is belangrijk dat jullie kinderen huiswerk begeleiding krijgen. Wij bieden jullie dat hier aan. Ook worden er andere activiteiten georganiseerd. Wij verbinden daarbij ook de soupkitchen, zodat de kinderen eten krijgen.” Wederom staat een van de vrouwen op. “De kinderen vinden de soep niet lekker en ze hebben er van gebraakt. Wij willen dat je fruit geeft.” Ze gaat weer zitten. Ik kijk Nontscha vragend aan. “Eén kind heeft gebraakt. Ze overdrijft.” Het blijkt dat een kind allergisch was. Nontscha reageert er gelijk op. Ik leg uit dat er voor de naschoolse activiteiten nog geen sponsoring is. Dat wij dit nog moeten aanvragen. De soep wordt gemaakt van voedsel wat Lunchbox sponsort en van groenten uit de moestuin. Eén van de vrouwen staat op en begint weer over fruit. ‘Hmm, het kwartje is nog niet gevallen lijkt wel’ denk ik. Er is nog geen geld om fruit te kopen. Ik raad jullie aan jullie kinderen zelf fruit mee te geven. Allen zijn gelijk stil. Dan staat Pieter op. Hij is de rechterhand van de Hoofdman en spreekt wat Engels. Hij maant mij te gaan zitten en spreekt de vrouwen toe in Xhosa. Nontscha vertaalt dat hij de vrouwen heeft gezegd dat huiswerk begeleiding en naschoolse activiteiten belangrijk zijn voor de kinderen. Dan vraagt hij of zij dat willen. Deze vraag stelt hij ook aan de mannen. Allen zeggen ja. Ik mag mijn hoed weer op doen.
Dan neemt Jeff het woord. Hij praat eerst oneindig lang over de elektriciteit en geeft antwoord op de vraag waarom sommigen nog geen elektriciteit hebben. Hij zegt dat er aan gewerkt wordt dat iedereen dat krijgt. Dan praat hij over ANC en zegt iedereen op de ANC te stemmen. Alan vraagt mij waarom hij zo lang praat en wat hij allemaal zegt. Nontscha vertaalt het in een paar zinnen. “Wen daar maar aan vriend. Ze zijn altijd lang van stof. Ellenlange betogen. Hoort bij de cultuur.” Ik vraag Nontscha of ik wat mag zeggen over het water probleem. Ze wimpelt het eerst af. Ik geef niet op. “Ik moet iets zeggen, want Jeff is hier en hij kan er wat aan doen.” Waarschijnlijk is ze bang dat ik te direct zal zijn. Ze kijken hier altijd op tegeneen notabelen. “Doe maar dan.” Ze lijkt er niet zo blij mee. ‘Amehoela’ denk ik bij mijzelf. ‘Hij wil stemmen en ik wil water. Ík ga staan en doe netjes mijn hoed af. Eerst verwelkom ik Jeff en complimenteer hem op al het goede werk wat hij doet. Even slijmen. “In je toespraak heb ik het woord Sisonke horen vallen Jeff. Volgens mij betekent dat; ‘Samen staan wij sterk’. Eind vorig jaar is er drie maanden geen water geweest in Mawotsheni. Er zijn veel kinderen die schurft hebben vanwege het tekort aan water. Nu is er weer geen water. Sisonke, we hebben je hulp nodig.” Jeff staat op en vertelt dat de machines kapot waren. Natuurlijk een ellenlang betoog. Alan die naast mij zit krijgt een korte vertaling van Nontscha. Hij wordt kribbig. “Houd je in vriend” adviseer ik hem. Nontscha neemt het woord over, want zij heeft er drie maanden voor gevochten om het water terug te krijgen. Alan begint ondertussen met Jeff te praten en zegt dat het nonsens is want alleen Mawotsheni had geen water. “Er zit lucht in de pijp en hierdoor kan het water niet doorstromen.” Jeff is verrast. Hij legt de gemeenschap uit wat het ware probleem is en dat hij als de vergadering is afgelopen met enkelen naar waterwerk zal gaan. Hij vraagt als laatste aan de gemeenschap of alle aanwezigen hun naam op willen schrijven en mobiele nummer op de aanwezigen lijst. Dit is de eerste keer dat ik dit zie. Tijden veranderen en ANC heeft stemmen nodig. Even later belt Jeff de vrouw op die directrice is van waterwerk. Ze blijkt niet aanwezig. Ik heb nog even een kort gesprek met hem en maak hem duidelijk dat ik bezorgd ben over alles wat ik heb gehoord betreffende Zuid Afrika. Ik wrijf hem het onderwijssysteem onder zijn neus en mijn mening betreffende de blanke boeren. “Besef je hoe het er over tien jaar voor zal staan hier? Ik maak mij bezorgd over al die kinderen die niet kunnen lezen. Maak jij je niet ongerust over de toekomst? Wil je dat het hier een tweede Zimbabwe wordt? Dat er straks tekort voedsel is, want het grootste percentage van de boerderijen ligt er braak bij.” “Wat kan ik er aan doen Wil?” Hij kijkt mij echt vragend aan. “Zorgen dat het onderwijs verbetert. In Zimbabwe krijgen boeren hun land weer terug en hele gemeenschappen zijn daar zeer blij mee, want ze hebben weer werk en eten. Neem hun voorbeeld over.” We schudden handen en nemen afscheid. Een half uur later ben ik in gesprek met Nomthozamo, de dochter van de Hoofdman. Wij hebben haar gevraagd of ze de rol van Noma over wil nemen. Noma gaat eind van het jaar terug naar haar dorp. Ze mist haar dorp. Zij gaat daar werken op de nieuwe kindercrèche wat gebouwd is door Eddy uit België. Nomthozamo houdt er van om met kinderen te werken. Graag gaat zij deze uitdaging aan. Ze heeft er alleen en hard hoofd in hoe de gemeenschap zal reageren. Wij bevinden ons in de keuken van het project. De kraan staat open. Opeens is er water.